Πανηγυρικός της 25ης Μαρτίου 2017 στο Μητροπολιτικό Ναό της Κω

Σεβασμιότατε, τίμιο Πρεσβυτέριο, κύριε Γενικέ Γραμματεύ, κύριε Έπαρχε, κύριοι βουλευτές, ενδοξότατε κύριε Ταξίαρχε, εντιμότατοι εκπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας της πατρίδας, αξιότιμε κύριε Εισαγγελεύ και κύριε Πρόεδρε Πρωτοδικών του νησιού μας, κύριε Δήμαρχε, κύριε Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου της Κω,  αξιότιμοι εκπρόσωποι της λαϊκής ετυμηγορίας του λαού της Δωδεκανήσου σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, αξιότιμοι συμπολίτες που εκπροσωπείτε κάθε έργο αγαθό στην υπηρεσία του λαϊκού σώματος, σοφολογιότατε, ελλογιμότατοι συνάδελφοι στην εκπαίδευση, αγαπητές μαθήτριες και αγαπητοί μαθητές, συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,
Συναχθήκαμε στον ιερό τούτο χώρο, αυτή την λαμπρή μέρα για να διαδηλώσουμε πιστότητα, σε αυτούς που με υψηλό ψυχικό σθένος, με ηρωισμό και φιλοπατρία, σαν σήμερα το 1821 ξεκίνησαν τον αγώνα για να φτιάξουν τούτη την πατρίδα και να την έχουμε όλοι μαζί. Τιμούμε και μνημονεύουμε όλους όσους οραματίστηκαν τη σύγχρονη Ελλάδα και πάλεψαν, προσφέροντας αίμα και ιδρώτα για να φτιαχτεί Ελληνικό Κράτος ως φορέας του Ελληνικού Πολιτισμού που επί 3000 χρόνια αναπτυσσόταν και συνεχίζει να αναπτύσσεται και να λειτουργεί σε τούτα τα χώματα, σε τούτες τις θάλασσες…
Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω: Ημέρα μνήμης δεν σημαίνει ημέρα συναισθηματικής απλώς εκτόνωσης. Περηφανευόμαστε για την ανδρεία των προγόνων μας, θριαμβολογούμε για την εθνική παλιγγενεσία, θρηνούμε για την σκλαβιά των 5 αιώνων, θρηνούμε για τις δολοφονίες εκατοντάδων χιλιάδων Χριστιανών Ρωμιών από τις δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά από μόνα τους η περηφάνεια αυτή και ο θρήνος και η οδύνη είναι πράγματα άγονα.
Έχει νόημα να διασώζουμε την εθνική και την επαναστατική μνήμη του ηρωικού 1821, αν η εγρήγορσή μας είναι ιστορικά γόνιμη. Αν δηλαδή έχει έμπρακτες συνέπειες που εγγυώνται για το μέλλον τον αυτοσεβασμό μας και τη συλλογική μας αξιοπρέπεια. Τουλάχιστον, να μην συνεργήσουμε να απαλειφθούν από την πανανθρώπινη συνείδηση τα όρια ανάμεσα στον πολιτισμό και στη βαρβαρότητα, στην ανθρωπιά και στην κτηνωδία.
Στον τόπο μας, αλλά και σε μια γεωγραφική έκταση από την Μεγάλη Ελλάδα της νότιας Ιταλίας ίσαμε την Καππαδοκία, κι από τον Καύκασο και τα βόρεια παράλια του Ευξείνου Πόντου ίσαμε την βόρεια Αίγυπτο, άνθισε, για εικοσιοχτώ με τριάντα αιώνες, ένας πολιτισμός- όχι απλώς η φυλή ή το γένος των Ελλήνων. Ο ίδιος εκείνος πολιτισμός που κόμισε στην ανθρωπότητα την έκπληξη, για πρώτη φορά, της κριτικής σκέψης, δηλαδή τη βάση της επιστήμης και της έρευνας. Κόμισε, για πρώτη φορά, την εκδοχή της συλλογικότητας ως κοινού αθλήματος προκειμένου να «αληθεύει» ο βίος, του αθλήματος της πολιτικής. Δίχως αυτόν τον πολιτισμό η ζωή των ανθρώπων σήμερα, σε καθολική κλίμακα, θα ήταν άλλη. Η ελληνική επανάσταση για ίδρυση ελληνικού κράτους το 1821 καταδεικνύει την πίστη στις αρχές και τα ιδανικά αυτού του πολιτισμού.
Η πρόκληση για θριαμβολογία τούτη τη μέρα, στο πλαίσιο μιας πανηγυρικής ομιλίας είναι μεγάλη. Διότι, τι άλλο εξόν από φούσκωμα περηφάνειας μπορεί να αισθανθεί κάποιος νεοέλληνας στο άκουσμα της φράσης «σήμερα Κωνσταντή θα πεθάνεις», που μονολόγησε στον εαυτό του ο καπετάν Κωνσταντίνος Κανάρης, λίγο πριν κινήσει για την πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο… Ή στη θύμηση του μεγάλου στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που αρκούσε μια φωνή του για να τρέψει σε φυγή τους αντιπάλους του, τονώνοντας το φρόνημα των παλληκαριών του
Η σημερινή όμως πολιτική, κοινωνική, οικονομική και ηθική κατάσταση της πατρίδας, επιβάλλει, ακόμη και σε μια τέτοια ημέρα λαμπρής μνήμης, πιότερο την περίσκεψη, παρά τη θριαμβολογία.  Πόσο να χαρείς και να περηφανευτείς όταν ζεις με δανεικά και εκλιπαρείς για δανεικά; Πριν κάποια χρόνια σε προεκλογική περίοδο, θεωρήθηκε ως επιτυχημένο το σύνθημα «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε». Και οι συλλογικές μας επιλογές, συνειδητά ή ασυνείδητα, φέρνουν σε αργόσυρτη διάρκεια το δεύτερο αποτέλεσμα. Επιπλέον, η διαρκής συλλογική μας ροπή προς το απροκάλυπτο ψεύδος και το λαϊκισμό, την εθελούσια εξαπάτηση, έφερε στην επικαιρότητα των χρόνων μας ακόμη και γελοιότητες επίκλησης και ορκωμοσίας στην συμπαντική συνειδητότητα και νομοτέλεια που διάφοροι απατεώνες μπορούν δήθεν να εγγυηθούν. Η αρρώστια του λαϊκισμού ως συμπτώματος, και συνάμα η ασυνείδητη και τεχνητή υπερηφάνεια για παλαιές ένδοξες στιγμές, λειτουργούν ως συλλογικό μας αφιόνι βγάζοντας στην επιφάνεια του δημόσιου βίου μας οτιδήποτε περιθωριακό, καταστροφικό, φονταμενταλιστικό, τολμώ να πω ανόητο.
Αναρωτιέται κανείς, τι είδους φιλοπατρία να επιδιώξει πλέον ένας πολίτης, ένας δάσκαλος; Με ποιο τρόπο να εμπνεύσεις και να εμπνευστείς, μιλώντας για πατρίδα;
Τούτη η συνάθροιση τελείται σε έναν ιερό χώρο, στο μητροπολιτικό μας ναό, μπροστά σε αρχιερέα και ιερείς που μαρτυρούν και πρεσβεύουν έναν άλλο τρόπο ζωής, ένα άλλο αξιακό σύστημα. Ο ομιλητής, αναζητώντας απεγνωσμένα παραδείγματα – πρότυπα μιας νέας φιλοπατρίας, ενός νέου αφηγήματος πατριωτισμού, βρήκε στο χώρο του κλήρου, κατά τη διάρκεια της Οθωμανοκρατίας κάποια τέτοια παραδείγματα που ίσως να είναι ικανά να μας δώσουν το θάρρος και την ελπίδα που στερούμαστε. Παραδείγματα μαρτυρίας και μαρτυρίου μιας άλλης ελληνικότητας, μιας άλλης οικουμενικότητας… Καιροφυλακτεί βέβαια ο κίνδυνος της απαξίωσης, μιας και είναι της μόδας, μέσα στην παρακμή να απαξιώνουμε κάθε στοιχείο μεταφυσικής ελπίδας και νοηματοδότησης της ζωής μας, καταξιώνοντας σε αυτοσκοπό τις ιδιοτέλειές μας, ονοματίζοντας τούτες τις ιδιοτέλειες ως ανθρωπισμό, ακτιβισμό και άλλα παρόμοια. Μέχρι και την καταστροφή της δημόσιας περιουσίας, τινές εξ ημών την ονοματίζουν ως έκφραση συλλογικοτήτων.
Παράδειγμα πρώτο, ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός. Δεν κήρυξε ποτέ του επανάσταση, δεν ευλόγησε όπλα. Μέσα σε 16 χρόνια, έκανε 3 ή 4 περιοδείες στη δυτική Ρούμελη, την νότια και τη Βόρεια Ήπειρο και παντού και πάντα προέτρεπε να ανοίγουν σχολεία… Δημιούργησε 200 σχολεία για στοιχειώδη παιδεία και 10 σχολεία, τα λεγόμενα «Ελληνικά» για να διδάσκεται η αρχαία ελληνική. Στις διδαχές του παντού, πέραν της ορθόδοξης πίστης, προτάσσει την ανάγκη της παιδείας και της δικαιοσύνης: «Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είνε εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας… Όσοι αδικήσατε χριστιανούς ή Εβραίους ή Τούρκους, να δώσετε το άδικον οπίσω».
Δεύτερο παράδειγμα, ο πλέον συκοφαντημένος Πατριάρχης από μια στρατευμένη αντιθρησκευτική διανόηση, ο Γρηγόριος Ε’. Ο οποίος είχε τις πλέον αδελφικές σχέσεις με τον Σεϊχουλισλάμη της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή τον μουσουλμάνο αρχιερέα. Καθώς λέει ο ιστορικός Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών, «τύχη αγαθή» έφερε στο προσκήνιο τον δίκαιο και αγαθό Οθωμανό Χατζή Χαλήλ Εφέντη, φίλο του Πατριάρχη Γρηγορίου. Με την επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες το 1821, κυκλοφόρησαν ψευδείς φήμες στην Κωνσταντινούπολη περί μαζικών σφαγών Τούρκων από τους επαναστατημένους Ρωμιούς. Διαδηλώσεις μίσους και αντεκδίκησης του Οθωμανικού πληθυσμού στην Υψηλή Πύλη, οδήγησε τον Σουλτάνο στο να απαιτήσει από τον Σεϊχουλισλάμη την έκδοση φετφά, δηλαδή θρησκευτικής διαταγής που απορρέει από τον θρησκευτικό νόμο του Κορανίου για γενική σφαγή όλων των απίστων Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης. Ο Χατζή Χαλήλ Εφέντης, ζήτησε από τον Πατριάρχη τον αφορισμό του Υψηλάντη και των επαναστατών, ως άλλοθι, για να αποδείξει ότι οι Ρωμιοί ήταν αμέτοχοι και βασιζόμενος σε φιλάνθρωπα εδάφια του Κορανίου να αρνηθεί την έκδοση του φετφά. Ο Χατζή Χαλήλ οδηγήθηκε μεθ’ ολίγον σε πνιγμό, ενώ ο Γρηγόριος Ε’ στην αγχόνη, στην κεντρική πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το γένος των Ελλήνων, χρωστά στους δυο άντρες την ιστορική του συνέχεια.
Τρίτο παράδειγμα, ο Αρχιεπίσκοπος Κώου και Νισύρου Γεράσιμος ο Β’. Καταφθάνει στην Κω ο ηττημένος, από τον Ανδρέα Μιαούλη στη ναυμαχία του Γέροντα, τουρκοαιγυπτιακός στόλος. Αποβιβάζονται τα πληρώματα και ξεκινά αναίτια και αδιάκριτη σφαγή επί παντός Χριστιανού. Ο Αρχιεπίσκοπος, όπως μας πληροφορεί η γραφίδα του Ιάκωβου Ζαρράφτη, «κρύβεται μέσα στην κουφάλα ενός δένδρου απέναντι από το σπίτι του τοπικού πασά, αναμένοντας την ώρα που θα ξυπνήσει ο πασάς. Με προφύλαξη και σβελτάδα μπαίνει στο κονάκι του πασά την ώρα που αυτός πάει για πρωινό νίψιμο. Ο δεσπότης πλησιάζει τον πασά κρατώντας στο χέρι του το λιγενάμπρικο, και με ταπεινότητα του έχυσε νερό για να πλυθεί. Ο πασάς που λέγανε ότι ήταν εξωμότης χριστιανός, στάθηκε έκπληκτος και του λέει: ‘’ Συ, ο δεσπότης, να μου χύσεις νερό για να πλυθώ;’’. Και ο Γεράσιμος του απαντά: ‘’Εγώ ταπεινός ενώπιόν σου σήμερα πασά μου, αρμόζει ακόμη και γονυπετής να σας εκλιπαρήσω ως ικέτης για να με ελεήσετε και να σώσετε το κατασφαζόμενο άδικα ποίμνιό μου’’. Ο πασάς κάμφθηκε από τη στάση και την αποφασιστικότητα του δεσπότη και αμέσως διέταξε να σταματήσουν οι σφαγές και οι διώξεις χριστιανών».
Τέταρτο παράδειγμα, ο Μητροπολίτης Δράμας και μετέπειτα μαρτυρικός εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος Καλαφάτης. Μέσα σε 9 χρόνια αρχιερατείας του στην μακεδονική πόλη, πριν 115 χρόνια, κατάφερε και θεμελίωσε 34 σχολεία, ναούς και γυμναστήρια. Πρόλαβε μάλιστα να εγκαινιάσει τα 9 σχολεία. Στη συγκεκριμένη περιοχή, τούτα τα 34 διδακτήρια είναι ακόμη σε λειτουργία, για να μαρτυρούν το τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος… Όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αρκεί ένας άνθρωπος για ν’ αλλάξει όλο τον κόσμο. Κι ο μητροπολίτης Χρυσόστομος Καλαφάτης, χωρίς Ελληνική Πολιτεία πίσω του, χωρίς πολεοδομία, χωρίς υπουργείο παιδείας, χωρίς υπουργείο Δημοσίων Έργων… Τουναντίον, εν μέσω Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Κύριος οίδε πού βρήκε τα λεφτά και έφτιαξε ένα σύνολο διδακτηρίων… Σχολεία και παιδεία… Αλήθεια, σήμερα εν έτει 2017, πόσο χρόνο χρειάζεται η ελεύθερη ελληνική πολιτεία για να χτίσει όχι 34 αλλά 1 (ένα) διδακτήριο;
Ως τελευταίο παράδειγμα ένας ακόμη ιεράρχης, ο τελευταίος αρχιεπίσκοπος Τραπεζούντας, Χρύσανθος Φιλιππίδης. Το διαμάντι του ποντιακού Ελληνισμού. Χάρη στις άριστες σχέσεις που ανέπτυξε με τους Τούρκους, οι σφαγές και οι διώξεις Ρωμιών χριστιανών στην Τραπεζούντα ήταν ελάχιστες. Όταν μάλιστα το 1916 εισέρχονται ρωσικά στρατεύματα στην Τραπεζούντα και ο ίδιος αναλαμβάνει την διακυβέρνηση της πόλης για δυο χρόνια από τον Τούρκο Βαλή Μεχμέτ Τζεμάλ Αζμή Μπέη καταφέρνει το ακατόρθωτο: να μην διωχθεί κανένας Τούρκος από Χριστιανό, να ανοίξει ορφανοτροφείο για τα αρμενόπουλα και να ανοίξει σχολείο ακόμη και για τα τουρκόπουλα. Η δίχρονη προεδρία του Χρύσανθου υπήρξε ένα αληθινό διάλειμμα δημοκρατίας και αρμονικής συμβίωσης χριστιανών και μουσουλμάνων.
Πέντε λεβέντες, κληρικοί… Τρεις από τους οποίους τους αναγνωρίζουμε και ως αγίους. Τι έχουν να πουν πέντε κληρικοί στο παρηκμασμένο και αφανισμένο ελλαδικό μας παρόν; Έχουν να μας θυμίσουν ένα λησμονημένο όραμα ζωής, ελληνικότητας και οικουμενικότητας. Πρόκειται για το όραμα της αγιότητας. Αυτό το όραμα που, πριν απ’ οποιαδήποτε πολιτική, κοινωνική, οικονομική μας ενασχόληση με τα δημόσια πράγματα, προϋποθέτει την εσωτερική μας αλλοίωση, την προσωπική μας αλλαγή και βελτίωση, το βάθεμα και το πλάτεμα της αγάπης μας προς τον συνάνθρωπο και προς τον τόπο. Το άνοιγμα της αγκαλιάς μας… Για να δείξουμε τι σημαίνει κοινότητα, τι σημαίνει δημοκρατία, τι σημαίνει πολιτεία.
Ζήτω η Ελλάδα και κ αθετί μοναχικό στον κόσμο αυτό
Ελασσόνα Λειβαδιά Μελβούρνη Μόναχο
Αλαμάνα και Γραβιά Αμέρικα
Βελεστίνο Άγιοι Σαράντα Εσκι Σεχήρ
Ζήτω η Ελλάδα που αντιστέκεται, η Ελλάδα που επιμένει
κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει

Καλωσόρισες πουλί μου μοναξιά ελληνική μου
Που απ’ αγάπη φεύγεις έρχεσαι πηγαινοέρχεσαι σαν την πνοή μου
κι απ’ την έρμη την απόσταση παίρνει υπόσταση κάθε γιορτή μου
απ’ τους δυο μας ποταμούς θα γευτεί μια νύχτα η έρημος καρπούς.


Αμήν… Γένοιτο… 
Χρόνια πολλά συμπατριώτισσες και συμπατριώτες.

Ιωάννης Θ. Τοπαλίδης
Εκπαιδευτικός Γαλλικής Γλώσσας & Μουσικής
Μ. Α. Θεολογίας
Γυμνάσια Αντιμάχειας & Ζηπαρίου Κω, Δωδεκάνησα
https://www.youtube.com/watch?v=BbERmrDLHeE&t=2s

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Τιμώντας μιαν άξια διευθύντρια διεύθυνσης εκπαίδευσης, τη Χριστίνα - Χρυσάνθη Βαμβούρη

Μνήμη οσίου Παϊσίου Αγιορείτου

Ο ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ, Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΤΟΥ 1821.